ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Εισαγωγή.
Μέρος Ι. : Βασικές καλλιέργειες στην περιοχή της Κωπαϊδας.
Κεφ. 1 : Βαμβάκι.
Κεφ. 2 : Σιτηρά.
Κεφ. 3 :
Αραβόσιτος.
Κεφ. 4 : Μηδική.
Μέρος ΙΙ : Μέθοδοι
Άρδευσης.
Κεφ. 5 :Επιφανειακή
Άρδευση.
Κεφ. 6 : Άρδευση με
τεχνητή βροχή.
Κεφ. 7 : Στάγδην
άρδευση.
Συμπεράσματα.
Βιβλιογραφία.
Εισαγωγή
Σκοπός της ενότητας αυτής είναι να αναδείξει
τις κύριες καλλιέργειες του Κωπαϊδικού Πεδίου καθώς και τους τρόπους άρδευσης
των καλλιεργειών αυτών. Τόσο οι κύριες καλλιέργειες της περιοχής όσο και οι
τρόποι άρδευσης είναι μία μικρογραφία της γενικής εικόνας των κυρίαρχων
καλλιεργειών στον ελλαδικό χώρο.
ΜΕΡΟΣ Ι. Βασικές
καλλιέργειες στην περιοχή της Κωπαϊδας.
1. Βαμβάκι
Το Βαμβάκι αποτελεί μία από τις κυριότερες
και σημαντικότερες καλλιέργειες για την περιοχή όσο και για το σύνολο του
ελλαδικού χώρου. Είναι η καλλιέργεια που επικρατεί στις πεδινές εκτάσεις. Ο
μέσος όρος των εκτάσεων που καλλιεργούνται κάθε χρόνο στη χώρα μας είναι
περίπου 3.000.000 στρέμματα. Το Βαμβάκι ανήκει στην οικογένεια των Μαλβοειδών
και η επιστημονική του ονομασία είναι GossypiumHirsutum, οικ. Malvaceae. Για την καλλιέργεια του βαμβακιού
ακολουθούνται συγκεκριμένες καλλιεργητικές φροντίδες, οι οποίες παρουσιάζονται
παρακάτω.
Σωστή
Κατεργασία Εδάφους.
Συνήθως
γίνεται ένα χειμερινό όργωμα και
2-3 καλλιεργητές. Σε πολλές
περιπτώσεις είναι επιβεβλημένη και η χρήση υπεδαφοκαλλιεργητή
(ρίπερ). Το χωράφι πρέπει να είναι ισοπεδωμένο και ψιλοχωματισμένο πριν
τη σπορά. Πάντα η κατεργασία του εδάφους πρέπει να γίνεται στο ρώγο του (σε μέσο έδαφος ο
ρώγος είναι 3-4 μέρες μετά από μέτρια βροχή). Σε περίπτωση που δεν ευνοεί ο
καιρός για όργωμα (συνεχείς βροχές), καλύτερα να
μην γίνει όργωμα παρά να οργωθεί υγρό το χωράφι. Στην περίπτωση που
γίνει όργωμα σε υγρό χωράφι (κυρίως σε βαριά εδάφη), λόγω της συμπίεσης του
εδάφους και της μειωμένης οξυγόνωσης της ρίζας, τα βαμβακόφυτα θα έχουν ρηχό
και αδύναμο ριζικό σύστημα και θα είναι αδύνατα και χλωρωτικά, με μειωμένη
παραγωγή.
Πηγή
:www.agronews.gr
Εικόνα 1 : Άροση αγρού.
Πηγή
:www.agronews.gr
Εικ.
2 : Κατεργασία εδάφους.
Αντί
για όργωμα, κάθε 3-4 χρόνια, αμέσως μετά τη
συγκομιδή και στελεχοκοπή καλό είναι να γίνεται υπεδαφοκαλλιέργεια σε
βάθος 60-90 εκατοστά (εδαφοσχίστης)[1].
Αυτό διότι στο έδαφος δημιουργείται αδιαπέραστος ορίζοντας συμπιεσμένου εδάφους
κάτω από το βάθος οργώματος. Έτσι σε βάθος 30-60cm, δημιουργείται ένα
συμπιεσμένο μέτωπο (σαν τοίχος)
πάχους 20-30cm που λειτουργεί σαν φράγμα (στην κάθετη κίνηση νερού και
θρεπτικών στοιχείων στο έδαφος). Ο εδαφοσχίστης έχει μεγάλη αξία σε βαριά εδάφη
ενώ μειώνει και τα νεροκρατήματα (καλύτερη αποστράγγιση).
Σωστή Επιλογή Ποικιλιών Βαμβακιού.
Καλό
είναι ο παραγωγός να καλλιεργεί συγχρόνως 2-3
διαφορετικές ποικιλίες βαμβακιού, για μείωση του ρίσκου. Ανάλογα με τις
διαφορετικές κλιματικές συνθήκες που επικρατούν κάθε χρονιά, κάποιες ποικιλίες
ευνοούνται σε παραγωγή και κάποιες όχι. Για παράδειγμα, χρονιές με βροχερό
φθινόπωρο οι πρώιμες ποικιλίες βαμβακιού δίνουν μεγαλύτερη παραγωγή (οι όψιμες
δεν ανοίγουν, πολλά καρύδια σαπίζουν ή κάνουν μεγάλο ποσοστό “καραμέλας”) ενώ
χρονιές με παρατεταμένη καλοκαιρία μέχρι αργά το φθινόπωρο ευνοούνται
παραγωγικά οι όψιμες ποικιλίες.Κατά την επιλογή
των ποικιλιών βαμβακιού της νέας καλλιεργητικής περιόδου πρέπει να
προτιμούνται οι πρώιμες ποικιλίες
βαμβακιού, ειδικά στη Β. Ελλάδα ή σε όψιμες σπορές το Μάιο ή σε
επανασπορές. Πρέπει να γίνεται διαφορετική
διαχείριση τη κάθε ποικιλίας. Οι ορθόκλαδες ποικιλίες (πχ 402)
σπέρνονται πυκνότερα (στα 5 εκατοστά, δηλαδή 20 σπόροι/μέτρο) ενώ οι θαμνώδεις
(πχ 419) αραιότερα (στα 5,5-6 εκατοστά, με 16-18 σπόρους/μέτρο). Τα υβρίδια
βαμβακιού σπέρνονται σε μεγάλες αποστάσεις 9-11 cm (9-11 σπόροι ανά μέτρο).
Πρέπει να αξιοποιούνται τα ιδιαίτερα
χαρακτηριστικά της κάθε ποικιλίας για να λυθούν προβλήματα που
εμφανίζονται κάθε χρόνο σε συγκεκριμένα χωράφια. Για προβληματικά χωράφια
(αλατούχα ή γκερένια), για μπαϊρια, για αμμουδερά χωράφια όπου δεν υπάρχει
δυνατότητα για συχνό πότισμα ή για ξηρικά χωράφια προτιμούνται βαθύρριζες ποικιλίες ή υβρίδια. Τα υβρίδια είναι πιο
βαθύρριζα από τι ποικιλίες. Σε υγρά χωράφια ή χωράφια που το βαμβάκι γίνεται
πολύ ψηλό και οψιμίζει η συγκομιδή προτιμούνται οι πρώιμες ποικιλίες. Σε
χωράφια με προβλήματα αδρομυκώσεων, επιλέγονται ανθεκτικές ποικιλίες στην αδρομύκωση. Σε χωράφια που εμφανίζουν κάθε χρόνο τζιτζικάκι (ιασσίδες), είναι επιτακτική η επιλογή ποικιλίας βαμβακιού με χνουδωτό φύλλωμα.Σε
προβληματικά, αλατούχα εδάφη τα υβρίδια βαμβακιού έχουν συνήθως καλύτερη ανάπτυξη και
παραγωγή από τις ποικιλίες.
[1] Πασχώνης
Κλεάνθης, «Βαμβάκι : Οδηγός Καλλιέργειας»,
διαθέσιμο στο : https://www.agrorama.gr/bambaki-odigos-kalliergeias/
Βασική Λίπανση Βαμβακιού.
Για τη σωστή
εφαρμογή της λίπανσης θα πρέπει να γίνεται εδαφολογική ανάλυση κάθε 4-5 χρόνια.
Έτσι μπορεί να γίνει στοχευμένη και οικονομική λίπανση. Σε περίπτωση που
δεν υπάρχει τέτοια ανάλυση, ακολουθείται μια γενική λίπανση βαμβακιού που
περιλαμβάνει συνολικά (μαζί με την επιφανειακή λίπανση):10-14 μονάδες Άζωτο, 4-6 μονάδες Φώσφορος και 4-6
μονάδες Κάλιο[1].
Ακολουθώντας τον παραπάνω κανόνα, ρίχνουμε τις μειωμένες μονάδες στα
δυνατά χωράφια και τις υψηλές σε αδύνατα χωράφια.Σε επικλινή (μπαϊρια)
χωράφια ή/και ασπροχώματα συνήθως χρειάζεται αυξημένη λίπανση με φώσφορο.Σε
ελαφρά/αμμουδερά χωράφια ή αργιλώδη εδάφη, χρειάζεται αυξημένη καλιούχος
λίπανση.
Στη βασική λίπανση πρέπει να εφαρμόζεται το μισό άζωτο (5-6 μονάδες) και όλες οι μονάδες φωσφόρου-καλίου. Ιδανικά το βασικό λίπασμα
πρέπει να είναι βραδείας αποδέσμευσης (σταθεροποιημένο άζωτο). Παράδειγμα
βασικής λίπανσης βαμβακιού που καλύπτει πλήρως τις λιπαντικές μονάδες βασικής
λίπανσης είναι 40 κιλά/στρέμμα λίπασμα 15-15-15 ή 12-12-17.Στην περίπτωση που
γίνει γραμμική εφαρμογή του
βασικού λιπάσματος με τη σπαρτική μηχανή, οι παραπάνω ποσότητες πρέπει να μειωθούν κατά 20%. Στη γραμμική
εφαρμογή το λίπασμα πρέπει να ενσωματώνεται σε βάθος 5-6 εκατοστά και σε
απόσταση 10 εκατοστά δίπλα από τη γραμμή σποράς.Στην πράξη, τα τελευταία πολλά
χρόνια, γίνεται υπολίπανση της
βαμβακοκαλλιέργειας και χρησιμοποιούνται είτε φθηνά λιπάσματα χωρίς κάλιο (πχ
20-10-0) είτε καλιούχα αλλά σε μικρότερες ποσότητες από τις απαιτούμενες (πχ
20-25 κιλά/στρέμμα βασικό λίπασμα 20-10-10).Η σωστή και επαρκής
λίπανση συμφέρει οικονομικά.Στο βαμβάκι, ο φώσφορος κάνει δυνατή ρίζα και
ανθοφορία, το άζωτο δυνατό φυτό πλούσιας ανθοφορίας με πολλά χτένια και το
κάλιο δυνατή καρποφορία και ίνα και αποτελεσματική διαχείριση του νερού από το
φυτό.Σχετικά με την επιλογή λιπάσματος, ισχύει η αρχή “το φθηνό είναι ακριβό”.
[1]
Γαλανοπούλου-Σενδούκα Στέλλα, «Βιομηχανικά
Φυτά», εκδ. Σταμούλη, Αθήνα, 2002, σελ. 73.
Σπορά Βαμβακιού.
Το βαμβάκι
σπέρνεται σε αποστάσεις γραμμών 96 εκατοστά, ανά 5-6 εκατοστά (17-20 σπόροι ανά μέτρο) επί της γραμμής
και σε βάθος 3 εκατοστά. Απαιτούνται περίπου 2 κιλά βαμβακόσπορου στο στρέμμα.Τα υβρίδια βαμβακιού
σπέρνονται σε μεγάλες αποστάσεις 9-11 cm (9-11 σπόροι ανά μέτρο)[1].Στην
Ελλάδα σπανίζουν οι σπορές σε πυκνές γραμμές. Σε λίγες
περιοχές γίνεται σπορά με αποστάσεις γραμμών 75 εκατοστά, και 7-8 εκατοστά επί
της γραμμής. Πυκνές σπορές γίνονται για συλλογή με μηχανές stripper.Στην
Αμερική ακολουθούνται και υπέρπυκνες σπορές βαμβακιού (Ultra
Narrow Raw Cotton), με αποστάσεις γραμμών μόλις 20-25 εκατοστά.
Πηγή
: trikala-imathias.blogspot.com
Εικ. 3: Σπορά βάμβακος με σπαρτική μηχανή.
Σχετικά με
το βάθος σποράς, ο κανόνας είναι στα
3 εκατοστά αλλά καλά είναι η σπορά να γίνεται βαθύτερα (στα 4 εκατοστά)
σε αμμουδερά χωράφια που χάνουν γρήγορα την υγρασία .
Αντίθετα σε χωράφια που ποτίζονται αμέσως
μετά τη σπορά, το βαμβάκι πρέπει να σπέρνεται στα 2 εκατοστά βάθος, για γρήγορο
φύτρωμα.Η βαθιά σπορά του βαμβακιού (5-6
εκατοστά) είναι λάθος και οδηγεί σε έντονες προσβολές από ασθένειες
εδάφους (φουζάριο) και ξήρανση φυτών. Αν επικρατήσουν έντονες βροχοπτώσεις και
κρύο, συνήθως χρειάζεται επανασπορά.
Πηγή
:trikala-imathias.blogspot.com
Εικ. 4 : Σπορά βάμβακος
με πνευματική σπαρτική μηχανή
Στο βαμβάκι, ο σωστός χρόνος σποράς είναι το κλειδί
για μία παραγωγική καλλιέργεια. Πρέπει να επιδιώκουμε την πρώιμη σπορά, αλλά χωρίς βιασύνες. Πρέπει η πρωινή θερμοκρασία εδάφους να
σταθεροποιηθεί στους 15oC και να υπάρχει μετεωρολογική πρόβλεψη για
αύξηση της θερμοκρασίας την εβδομάδα μετά τη σπορά του βαμβακιού. Ο
ασφαλέστερος τρόπος λήψης απόφασης για σπορά βαμβακιού είναι με τη
χρήση βαθμοημερών σε συνδυασμό με την εβδομαδιαία πρόβλεψη καιρού.
Πρακτικά δεν πρέπει να γίνονται σπορές βαμβακιού
πριν τις 10 Απριλίου στην Κεντρική Ελλάδα και πριν τις 20 Απριλίου στη Βόρεια
Ελλάδα.Πρέπει να
γίνεται εφαρμογή εντομοκτόνου εδάφους μαζί
με το σπόρο για προστασία από σιδηροσκούληκα. Αν η προηγούμενη καλλιέργεια ήταν
μηδική, χρειάζεται αυξημένη δόση εντομοκτόνου εδάφους (πάντα σύμφωνα με την
ετικέτα του εντομοκτόνου) λόγω υψηλού κινδύνου προσβολής από
σιδηροσκώληκες.Κατά τη σπορά, το ιδανικό είναι ο παραγωγός να βρει υγρασίες στο
βάθος που θα σπείρει, ώστε να μην χρειαστεί πότισμα
φυτρώματος, το οποίο μπορεί να προκαλέσει προβλήματα (αυξημένος κίνδυνος
για σηψιρριζίες, δημιουργία κρούστας στην επιφάνεια του εδάφους). Πρέπει να
ρυθμίζεται σωστά η σπαρτική, ώστε να μη δημιουργείται αυλάκι στη γραμμή σποράς
από τον σβωλοδιώχτη.
Καταπολέμηση Ζιζανίων στο Βαμβάκι και Ζιζανιοκτονία
Το βαμβάκι
είναι πολύ ευαίσθητο στον
ανταγωνισμό από τα ζιζάνια, ειδικά τις πρώτες 60-70 μέρες μετά το φύτρωμα
(μέχρι τέλος Ιουνίου).Κλειδί για
πετυχημένη καλλιέργεια, είναι η επιτυχημένη ζιζανιοκτονία.Τα
ζιζανιοκτόνα χωρίζονται ανάλογα με τον χρόνο εφαρμογής και την δραστική ουσία
σε διάφορες κατηγορίες (προσπαρτικά, προφυτρωτικά, μεταφυτρωτικά, κλπ). Τα προφυτρωτικά ζιζανιοκτόνα πρέπει να ψεκάζονται
απόγευμα για αποφυγή της φωτοδιάσπασής τους από τον ήλιο. Αφού γίνει ο
ψεκασμός μετά την σπορά του βαμβακιού, πρέπει να υπάρξει διαβροχή του χώματος
(βροχή ή ελαφρύ πότισμα) εντός 4-7 ημερών, για την ενσωμάτωση και την ενεργοποίηση των
ζιζανιοκτόνων.Στα ελαφρά εδάφη χρειάζεται
προσοχή (πάντα τις ελάχιστες δόσεις ή αποφυγή ορισμένων ζιζανιοκτόνων) γιατί
δημιου-ργούνται τοξικότητες στο
βαμβάκι, ειδικά αν ακολουθήσουν έντονες βροχοπτώσεις[1].
Αν στο
βαμβακοχώραφο υπάρχουν ήδη φυτρωμένα
μικρά ζιζάνια, μπορεί να μπει και μικρή δόση glyphosate (Roundup κτλ)
στο μείγμα των ζιζανιοκτόνων. Τα
ζιζανιοκτόνα καταπολεμούν στο βαμβάκι τα στενόφυλλα ζιζάνια, ετήσια (μουχρίτσα, ήρα κτλ)
και πολυετή (βέλιουρας, αγριάδα κτλ). Η μουχρίτσα πρέπει να ψεκάζεται μικρή, ο
βέλιουρας μεγάλος (30-40 εκατοστά). Σε πολλά από τα αγρωστωδοκτόνα πρέπει να
προστίθεται στο βυτίο και κάποιο προσκολλητικό ή λάδι. Επίσης ορισμένα, πρέπει
να αποφεύγονται στην περίοδο ανθοφορίας του βαμβακιού. Στο βαμβάκι γίνεται και
κατευθυνόμενος ψεκασμός του ζιζανιοκτόνου glyphosate (Roundup
κτλ) ανάμεσα στις γραμμές της καλλιέργειας, με τη χρήση ειδικού ψεκαστικού. Η
πρακτική αυτή είναι συνήθης σε υγρές περιοχές που η κύπερη κατακλύζει τα
βαμβακοχώραφα. Το μυστικό στην καταπολέμηση της κύπερης είναι
να γίνουν 2 εφαρμογές glyphosate το ίδιο έτος,
μία κατευθυνόμενη νωρίς (τέλος Μαΐου- αρχές Ιουνίου) και επανάληψη μετά
την αποφύλλωση και λίγο πριν τη συγκομιδή του βαμβακιού ή αμέσως μετά το πρώτο
χέρι (όσο η κύπερη είναι ακόμα πράσινη).
Επιφανειακή Λίπανση Βαμβακιού.
Στην
επιφανειακή λίπανση του βαμβακιού προστίθεται το υπόλοιπο (μισό) άζωτο που
χρειάζεται η καλλιέργεια. Δηλαδή αν ρίξαμε 6 μονάδες αζώτου με τη βασική
λίπανση, στην επιφανειακή συμπληρώνουμε άλλες 6 μονάδες.Οι 6 μονάδες αζώτου
αντιστοιχούν σε 13 κιλά ουρία (46% άζωτο), 15 κιλά ουροθειϊκή (40% άζωτο), 18
κιλά νιτρική αμμωνία (33,5%), 23 κιλά νιτροθειϊκή αμμωνία (26%). Το κατάλληλο στάδιο για να γίνει η
επιφανειακή λίπανση είναι νωρίς στα χτένια, πριν την εμφάνιση του πρώτου
λουλουδιού, με το τελευταίο σκαλιστήρι. Χρονικά η εφαρμογή γίνεται
50 μέρες μετά το φύτρωμα (στα μέσα Ιουνίου). Είναι λάθος (αντιοικονομική) η επιφανειακή λίπανση με
βασικά λιπάσματα. Για παράδειγμα, ο φώσφορος του λιπάσματος δεν θα
αξιοποιηθεί από το βαμβάκι κατά την τρέχουσα καλλιέργεια, γιατί είναι
δυσκίνητος στο έδαφος (μετακινείται 3-4 εκατοστά το χρόνο). Οι μεγάλες ανάγκες
του βαμβακιού είναι στην πλήρη ανθοφορία της καλλιέργειας (τον Ιούλιο για την
Ελλάδα). Έτσι πρέπει να υπάρχει συνεχής τροφοδοσία αζώτου στο βαμβακόφυτο
(επάρκεια διαθέσιμου αζώτου στο έδαφος) για μια περίοδο τουλάχιστον 50 ημερών
από το σχηματισμό του λουλουδιού.Ο Ιούλιος είναι ο μήνας του αζώτου για το
βαμβάκι και ο Αύγουστος ο μήνας του καλίου (το κάλιο υπάρχει στο έδαφος από τη
βασική λίπανση). Η σωστή τακτική είναι η επιφανειακή
λίπανση στα χτένια, πριν την έναρξη της ανθοφορίας, με αζωτούχο
λίπασμα βραδείας απελευθέρωσης (σταθεροποιημένο άζωτο). Στα αλκαλικά εδάφη (τέτοια είναι
τα περισσότερα εδάφη στη ζώνη βαμβακοκαλλιέργειας της χώρα μας) πρέπει να
προτιμώνται η σταθεροποιημένη ουροθειϊκή και νιτροθειϊκή αμμωνία.
Επίσης σε τέτοια εδάφη η απλή ουρία έχει μεγάλες απώλειες (30%-40% του αζώτου
χάνεται ως αμμωνία λόγω εξαέρωσης).
Πηγή
:www.agronews.gr
Εικ.
5: Επιφανειακή λίπανση βάμβακος.
Σε
περιπτώσεις που θέλουμε γρήγορο
αποτέλεσμα χρησιμοποιούμε νιτρική αμμωνία (για παράδειγμα όταν έχω
κοντά φυτά από νεροκρατήματα). Είναι λάθος
η υπερβολική αζωτούχος λίπανση, γιατί μειώνει
την παραγωγή προκαλώντας βλαστομανία και λιγότερα καρύδια, ενώ
επιπλέον κάνει τα φυτά ελκυστικά στα έντομα (και στο πράσινο σκουλήκι). Με
σωστή κατανομή της λίπανσης, 12 μονάδες αζώτου επαρκούν για υψηλές παραγωγές
στα καλά χωράφια.Είναι λάθος
η όψιμη αζωτούχος λίπανση αργά τον Ιούλιο (ειδικά στη Βόρειο
Ελλάδα), γιατί προκαλεί μεγάλη οψίμιση της καλλιέργειας και της συγκομιδής (με
πρώιμες βροχές το φθινόπωρο μπορεί να χαθεί η χρονιά). Όψιμη λίπανση
δικαιολογείται μόνο στην υδρολίπανση, όπου ακολουθείται διαφορετική στρατηγική
με μικροδόσεις λίπανσης.Χρειάζεται προσοχή με το άζωτο (μειωμένη και πρώιμη
αζωτούχο λίπανση 8-10 μονάδες) στα βαριά
ή στα υγρά χωράφια (και χρήση pix από νωρίς όταν τα βαμβακόφυτα
είναι ύψους 40-50 εκατοστά). Σε ελαφρά/αμμουδερά
χωράφια καλό είναι η επιφανειακή λίπανση να γίνει σε 2-3 δόσεις
(μοιρασμένη ισόποσα) αντί για μία δόση. Σε τέτοια εδάφη το άζωτο εκπλύνεται
εύκολα, οπότε μεγάλο ποσοστό δεν φτάνει στο φυτό (σπατάλη) αλλά ρυπαίνει τα
υπόγεια νερά (νιτρορύπανση). Δηλαδή, αντί να ρίξω 20 κιλά αζωτούχο
λίπασμα σε μία δόση, κάνω 2 εφαρμογές από 10 κιλά (η δεύτερη 15-20 ημέρες μετά
την πρώτη).Αν χρειαστεί για κάποιο λόγο (πχ εμφάνιση τροφοπενίας) να δοθεί
κάλιο στο βαμβάκι με επιφανειακή λίπανση, καταλληλότερο λίπασμα για άμεση
τροφοδοσία της καλλιέργειας είναι το νιτρικό
κάλιο.
Τέλος,
η διαφυλλική λίπανση στο βαμβάκι είναι
ωφέλιμη, σε συγκεκριμένα στάδια της καλλιέργειας και με συγκεκριμένα θρεπτικά
στοιχεία/βιοδιεγέρτες (βόριο-ψευδάργυρος-μολυβδένιο-κυτοκινίνες στην ανθοφορία,
κάλιο στην καρποφορία, άζωτο-αυξίνες σε φυτά που έμειναν κοντά). Για οικονομία,
οι ψεκασμοί συνδυάζονται με αυτούς του pix και των εντομοκτόνων πράσινου
σκουληκιού. Πρέπει να χρησιμοποιούνται διαφυλλικά
λιπάσματα με χηλικούς παράγοντες.
Άρδευση
στο Βαμβάκι.
Το σωστό
πότισμα του βαμβακιού είναι κλειδί για καλές παραγωγές. Δεν πρέπει να γίνεται
υπεράρδευση αλλά ούτε στέρηση νερού σε κανένα στάδιο της καλλιέργειας. Κάθε
καλλιεργητής γνωρίζει τον κλήρο του και τις διαφορετικές ανάγκες άρδευσης κάθε
χωραφιού. Παρακάτω αναφέρονται τρία σημαντικά -για το βαμβάκι- ποτίσματα, στα
οποία συνήθως γίνονται τα περισσότερα λάθη. Αυτά είναι το πότισμα φυτρώματος, το πρώτο πότισμα της
καλλιέργειας και το τελευταίο πότισμα.
Πότισμα Φυτρώματος Βαμβακιού.
Όπως
προαναφέρθηκε, το ιδανικό είναι ο παραγωγός να βρει υγρασίας στο βάθος που θα
σπείρει, ώστε να μην χρειαστεί πότισμα φυτρώματος. Στην περίπτωση όμως που το
έδαφος είναι ξηρό (συνήθως έτσι γίνεται γιατί η υγρασία χάνεται γρήγορα την
εποχή σποράς), τότε πρέπει το
πότισμα φυτρώματος να γίνεται με μικρή δόση άρδευσης για να
μειωθεί ο σχηματισμός κρούστας στην επιφάνεια του εδάφους που
δυσχεραίνει το φύτρωμα του βαμβακόσπορου. Στην περίπτωση χρήσης πολυμπέκ
(ράμπα), πρέπει να τοποθετηθούν μικρά μπεκ.Στην περίπτωση που υπάρχει ήδη
έντονη κρούστα στο έδαφος (πχ έντονος αέρας για 1-2 μέρες), πρέπει να γίνουν
2-3 πολύ γρήγορες καθημερινές
αρδεύσεις με μικρή δόση νερού.
Πηγή
:www.agrotypos.gr
Εικ.
6: Νεαρά φυτά βάμβακος.
Πότισμα Ανάπτυξης του Βαμβακιού.
Είναι πολύ
σημαντικό, το πρώτο πότισμα να γίνει στο σωστό
χρόνο.Αν γίνει νωρίς, τα φυτά τείνουν
να γίνουν λαίμαργα (αυξημένη βλαστική ανάπτυξη εις βάρος της καρποφορίας).
Αν καθυστερήσει, τα φυτά στρεσάρονται και μπορεί να έχουν
μειωμένο ύψος (σταματούν να αναπτύσσονται) ή να ρίξουν καρποφόρα όργανα (πτώση
χτενιών).Είναι λάθος η πρακτική
πολλών καλλιεργητών να καθυστερούν το πρώτο πότισμα για να ελέγξουν το ύψος των
φυτών (αυτό πρέπει να γίνεται μόνο με pix και όχι με υδατικό
στρες). Οι περισσότερες σύγχρονες ποικιλίες βαμβακιού, δεν έχουν ανοχές
σε υδατικά στρεσαρίσματα, για να αποδώσουν μεγάλη παραγωγή.Στην περίπτωση που
έρθει η ώρα της επιφανειακής λίπανσης και δεν έχει γίνει το πρώτο πότισμα,
πρέπει αμέσως μετά τη λίπανση να ακολουθήσει πότισμα για ενεργοποίηση του λιπάσματος.Το
πρώτο πότισμα στο βαμβάκι δεν πρέπει να είναι υπερβολικό, και η δόση του νερού
πρέπει να είναι μικρότερη (μέχρι και μισή) από τα ποτίσματα του
Ιουλίου-Αυγούστου. Έτσι βοηθάμε τα φυτά να κάνουν βαθιά ρίζα ώστε να
ανταπεξέλθουν καλύτερα όταν θα έχουν μεγάλες ανάγκες για νερό.
Πηγή
:www.agronews.gr
Εικ. 7: Φυτά βάμβακος.
Πηγή
:www.agrotypos.gr
Εικ.
8: Φυτεία βάμβακος.
Το βαμβάκι
έχει μειωμένες ανάγκες νερού μέχρι τα χτένια, ενώ οι μεγαλύτερες ανάγκες για
νερό είναι από την έναρξη της άνθισης (πρώτο λουλούδι) μέχρι την ωρίμανση
(Ιούλιο-Αύγουστο). Είναι κρίσιμο για την καλλιέργεια να μην στερηθεί νερό κατά την πλήρη
ανθοφορία (κρίσιμο στάδιο στο βαμβάκι), που χρονικά συνήθως είναι
το τελευταίο 10ήμερο του Ιουλίου.Είναι επίσης σημαντικό για την περίοδο Ιουλίου-Αυγούστου, το
βαμβάκι να ποτίζεται πριν δείξει σημάδια δίψας (έντονο
μεσημέριασμα). Τα συμπτώματα δίψας είναι το πολύ σκούρο χρώμα φύλλου (φυτά που
έγινε pix έχουν σκούρο χρώμα χωρίς να διψούν) και κοκκίνισμα της κορυφής του
βαμβακιού (πρώτα 10-15 εκατοστά από την κορυφή). Όταν δούμε τέτοια σημάδια στην
καλλιέργεια, ήδη υπάρχει υδατικό stress στα βαμβακόφυτα.
Τελευταία Άρδευση στο Βαμβάκι.
Η τελευταία
άρδευση είναι επίσης πολύ σημαντική για το βαμβάκι. Πρέπει να γίνει σε σωστό
χρόνο και δόση.Αν κόψουμε το πότισμα πολύ
νωρίς (τέλος Ιουλίου-αρχή Αυγούστου) τότε τα καρύδια της κορυφής δεν θα
αναπτυχθούν σωστά (μικρά καρύδια ή/και πτώση καρυδιών κορυφής).Αν γίνει το
τελευταίο πότισμα πολύ αργά (όψιμο
πότισμα Σεπτεμβρίου) ή γίνει υπερβολικό πότισμα
(μεγάλη δόση), τότε το άνοιγμα των καρυδιών (και η συγκομιδή) καθυστερεί και
είναι δύσκολη η αποφύλλωση του βαμβακιού.Με το πρώιμο σταμάτημα της άρδευσης
σιγουρεύουμε την παραγωγή μας διασφαλίζοντας πρώιμη συγκομιδή, αν όμως
κρατήσει ο καιρός το φθινόπωρο και παραμείνει καλός, με όψιμο πότισμα
πετυχαίνουμε μεγαλύτερη παραγωγή. Ο κάθε παραγωγός πρέπει να βρει τη χρυσή τομή
για την περιοχή του.Στην ίδια περιοχή, στα βαριά χωράφια το τελευταίο πότισμα
γίνεται αρχές Αυγούστου, ενώ στα αμμουδερά τέλος Αυγούστου. Υπάρχουν και
περιπτώσεις χωραφιών που έχουν υψηλό υδροφόρο ορίζοντα. Ένας γενικός κανόνας
(ημερολογιακός) για το τελευταίο πότισμα είναι ο εξής:
·
Στην Κεντρική Ελλάδα το τελευταίο
πότισμα πρέπει να γίνεται μέχρι τέλος Αυγούστου-αρχή
Σεπτεμβρίου.
·
Στη Βόρεια Ελλάδα πρέπει να
γίνεται το τελευταίο πότισμα μέχρι 15-20
Αυγούστου.
Υπάρχουν
διάφοροι τρόποι ακριβούς προσδιορισμού του χρόνου τελευταίας άρδευσης για κάθε
χωράφι, που βασίζονται στο χρόνο τερματισμού της ανάπτυξης του βαμβακόφυτου
(όταν το λευκό άνθος 1ης θέσης είναι
5 γόνατα από την κορυφή) σε συνδυασμό με τις βαθμοημέρες και τα μετεωρολογικά
δεδομένα (θερμοκρασία) της περιοχής.
Φυτοπροστασία στο Βαμβάκι.
..................
Στην πιο κάτω ηλεκτρονική διεύθυνση μπορείτε να ΔΕΙΤΕ ολόκληρη την εισήγηση:
