Μια εικαστική έκθεση σταθμός
με αφορμή την εθνική επέτειο της 25ης Μαρτίου
και την τοπική επέτειο της 1ης Απριλίου 1821
*Πάνσυ Γιαφέντη
Από το 2019
μια άτυπη ομάδα πολιτών,
που δεν είναι ούτε σύλλογος ούτε επίσημος φορέας,
έχει καταφέρει,
αθόρυβα αλλά σταθερά,
να φέρει μια νέα πνοή
στα δημόσια δρώμενα της Λιβαδειάς.
Η ομάδα, η οποία αυτοπροσδιορίζεται ως Λαϊκό Πανεπιστήμιο με την επωνυμία «Τροφώνια Ακαδημία», μας υπενθυμίζει πως η αντίληψη του πολίτη ως ενεργού μέλους μιας οργανωμένης κοινωνίας, αντίληψη αυτονόητη στην κλασική ελληνική αρχαιότητα, αποτελεί εξαίρεση και ζητούμενο στις μέρες μας. Ο θεσμός του Λαϊκού Πανεπιστημίου, από την άλλη, γνωστός από τον 19ο αιώνα (στην Ελλάδα ιδρύεται το 1865 το πέμπτο κατά σειρά Λαϊκό Πανεπιστήμιο στην Ευρώπη από την "Εταιρεία των Φίλων του Λαού), φαίνεται πως δεν αρκεί πλέον να επιδιώκει απλώς κάλυψη της συνεχώς διογκούμενης ανάγκης των πολιτών για αυτομόρφωση αλλά οφείλει εφαλτήριο δράσης.
Κόντρα στην αποπολιτικοποίηση της εποχής, την αδυναμία ή αδιαφορία μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού να εμπλακούν στον καθορισμό των βασικών επιλογών που αφορούν την κοινωνία, η Τροφώνια Ακαδημία φιλοδοξεί να αποτελέσει για την πόλη της Λιβαδειάς έναν πυρήνα ενεργών πολιτών, οι οποίοι θα συμβάλλουν εθελοντικά, με τις γνώσεις και τις δεξιότητές του ο καθένας, στην επεξεργασία λύσεων για την αντιμετώπιση συλλογικών προβλημάτων, την αξιοποίηση ευκαιριών, την διερεύνηση της τοπικής ιστορίας, την προσέγγιση θεμάτων τοπικού ενδιαφέροντος, την αξιοποίηση και ανάδειξη του έμψυχου δυναμικού της πόλης. Μέσα από την επιστήμη, την τέχνη, τον πολιτισμό και σε συνεργασία με φορείς και συλλόγους της πόλης στοχεύει στο να μεταστοιχειώσει τη δράση της σε πολιτική πράξη, που θα αφορά και θα εμπλέκει τον κάθε δημότη χωριστά και όλους μαζί.
Στο πλαίσιο αυτό, η Τροφώνια Ακαδημία ανέλαβε την πρωτοβουλία να διοργανώσει μια σειρά επετειακών εκδηλώσεων με αφορμή την εθνική επέτειο της 25ης Μαρτίου και της 1ης Απριλίου (ημέρα απελευθέρωσης της Λιβαδειάς από τον οθωμανικό ζυγό) κινητοποιώντας ερασιτέχνες και επαγγελματίες εικαστικούς καλλιτέχνες της πόλης και της ευρύτερης περιφέρειας, μετακαλώντας εξέχοντες ομιλητές και προσκαλώντας τον Δήμο Λεβαδέων να θέσει υπό την αιγίδα του την όλη διοργάνωση. Πυρήνα του επετειακού εορτασμού, η οποία διήρκεσε από 23 Μαρτίου έως 6 Απριλίου 2024, αποτέλεσε η εικαστική έκθεση με τίτλο «Εικαστικές σκέψεις Βοιωτών δημιουργών για το 1821».
Αναγνωρίζοντας την ακατάλυτη και αλληλοτροφο- δοτούμενη σχέση τέχνης και κοινωνίας, πενήντα τέσσερις (54) καλλιτέχνες από τη Λιβαδειά και την ευρύτερη περιοχή, επαγγελματίες και ερασιτέχνες, συναντήθηκαν εικαστικά, εκθέτοντας στην ειδικά διαμορφωμένη από τους διοργανωτές αίθουσα στο ισόγειο του Νερόμυλου έργα εμπνευσμένα από τον αγώνα του ’21, τα οποία στην πλειονότητά τους φιλοτεχνήθηκαν αποκλειστικά για τους σκοπούς της έκθεσης. Και ήταν η πρώτη φορά που τόσοι ντόπιοι καλλιτέχνες συνυπήρξαν σε μία κοινή έκθεση. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τον καλαίσθητο έντυπο κατάλογο των έργων που συνόδευε την έκθεση, συνέβαλε ώστε η τελευταία να αποτελέσει ένα πρωτοποριακό εικαστικό γεγονός για την πόλη.
Η επιτυχία του εγχειρήματος αποδείχτηκε τόσο από
την αθρόα προσέλευση των Λιβαδειτών και τα διθυραμβικά τους σχόλια, όσο και από
τον μεγάλο αριθμό εκδρομέων οι οποίοι επισκέφτηκαν την έκθεση τα σαββατοκύριακα.
Αξιοσημείωτη ήταν και η ανταπόκριση των σχολείων της πόλης. Η ξενάγησή τους
στην έκθεση ήταν ένα ιδιότυπο μάθημα ιστορίας, το οποίο προσέφεραν στους
μαθητές η κα Βασιλική Νιαβή, ιδρυτικό
μέλος της Τροφώνιας Ακαδημίας και μία εκ των δύο επιμελητριών της έκθεσης, και
η κα Σοφία Τσαμπά, εικαστικός, μέλος
της Συντονιστικής επιτροπής και επιμελήτρια επίσης της έκθεσης.
Κατάμεστη ήταν η αίθουσα του συνεδριακού κέντρου Χρ. Παλαιολόγος και στις τρεις διαλέξεις που δόθηκαν κατά τη διάρκεια της έκθεση.
· Στις 22 Μαρτίου ο κ. Πέτρος Μακρής, δημοσιογράφος, συγγραφέας και ζωγράφος, μίλησε με θέμα «Έλληνες πατριώτες και φιλέλληνες δημοσιογράφοι και διανοούμενοι στις επάλξεις της επανάστασης του 1821 κατά της οθωμανικής τυραννίας – Η συμβολή του Ιάκωβου Μέγερ».
 |
| Πέτρος Μακρής |
Στην ομιλία του έκανε μια περιεκτική επισκόπηση του
Τύπου κατά την περίοδο του Αγώνα, από τις πρώτες χειρόγραφες εφημερίδες («Εφημερίδα
του Γαλαξειδίου», «Εφημερίς Αιτωλική» κ.ά.), τον έντυπο Τύπο ("Ο Φίλος του Νόμου", "Η εφημερίς των Αθηναίων" κ.ά.), περιοδικά όπως ο «Ερμής ο Λόγιος», που εκδίδεται στη Βιέννη από τον Άνθιμο Γαζή, τις ξενόγλωσσες
εφημερίδες που προωθούν το όραμα της εθνεγερσίας (" Telegrafo Greco", "L' Abellie greque" k.;a.) με ιδιαίτερη μνεία στον Ελβετό φιλέλληνα Ιωάννη Ιάκωβο Μέγιερ, συντάκτης της πρώτης έντυπης εφημερίδας του Αγώνα "Ελληνικά Χρονικά".
 |
| Διονύσης Τσιριγώτης |
· Στις 30 Μαρτίου ο κ. Διονύσης Τσιριγώτης, Επίκουρος Καθηγητής
Σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας, Διεθνών Σχέσεων & Διπλωματίας στο Τμήμα
Διεθνών & Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστήμιου Πειραιώς, μίλησε με θέμα «Ο Ιωάννης Καποδίστριας και η Ελληνική Επανάσταση». Προσεγγίζοντας με όρους διεθνών
σχέσεων και διπλωματίας τον ρόλο του, ο ομιλητής επισήμανε πως ο Καποδίστριας «λειτούργησε μεθοδικά για την διαμόρφωση των
ικανών και αναγκαίων συνθηκών της διττής διάστασης του Ελληνικού επαναστατικού
εγχειρήματος: την διεθνή και την εσωτερική, τις οποίες καλείται να συνυφάνει με
την τεχνική της διπλωματικής του πράξης, αρχικά ως εξέχον μέλος της Ρωσικής
διπλωματικής αποστολής στο συνέδριο της Βιέννης και εν συνεχεία ως Γραμματέας
(Υπουργός Εξωτερικών) του κράτους για τις εξωτερικές υποθέσεις της Ρωσικής
Αυτοκρατορίας (1815)».
Το επετειακό αφιέρωμα στην επανάσταση του ’21 και την απελευθέρωση της Λιβαδειάς ολοκληρώθηκε με την καταληκτήρια εκδήλωση στις 6 Απριλίου, στην οποία καλεσμένος να μιλήσει ήταν ο κ. Αντώνης Μυρωδιάς, γλύπτης και μέλος του Επιμελητηρίου εικαστικών Τεχνών Ελλάδας. Παρότι λόγω αιφνίδιας ασθένειας ο ίδιος δεν παρευρέθη στην εκδήλωση, την εισήγησή του με θέμα «Η εικαστική παραγωγή για τον Αγώνα κατά τον 19ο αιώνα και η συμβολή της στην συγκρότηση της εθνικής ταυτότητας» μετέφερε στο κοινό η κα Σοφία Τσαμπά.
Μέσα από την παρουσίαση συγκεκριμένων εικαστικών έργων της περιόδου του Αγώνα αλλά και μεταγενέστερων, καταδείχτηκε «το πόσο σημαντική μπορεί να είναι αυτή η εικαστική παραγωγή στην ιδεολογική της χρήση από τις εκάστοτε εξουσίες, είτε για την διαμόρφωση επιλεγμένων Προτύπων και Αντιλήψεων είτε – συχνότατα - για την νομιμοποίηση των εξουσιών αυτών. Γιατί η τέχνη δίνει «ζωή», οπτικοποιεί και υλικοποιεί τις ιδέες και τις παραδίδει στην κοινή θέα. Οι εξουσίες πολλές φορές νοηματοδοτούν το καλλιτεχνικό έργο, διαμορφώνουν συγκεκριμένες εκδοχές - που συχνά ξεπερνούν τις επινοήσεις και τις προθέσεις του καλλιτέχνη - και κυρίως το διασπείρουν στην κοινωνία. Με μια εργαλειακή και επαναληπτική χρήση μέσα από την παιδεία, τις τελετουργίες, τον δημόσιο πολιτικό λόγο, διαχέουν και διαιωνίζουν - στο βαθμό που εξυπηρετεί - νομιμοποιητικές ιδέες και πρότυπα».
Η αυλαία των επετειακών εκδηλώσεων έκλεισε μουσικά, με την Μικτή Χορωδία
ΕΡΚΥΝΑ να ερμηνεύει επετειακά και άλλα τραγούδια υπό τη διεύθυνση του μαέστρου Τοντόρ Καμπακτσίεφ.
 |
| Μικτή Χορωδία " Έρκυνα" |
«Να μην σκέφτεσαι για την πολιτεία σαν να είναι κάτι ξένο, αλλά σαν να είναι κάτι δικό σου»
Τα λόγια αυτά του Δημοσθένη θα μπορούσαν να είναι το μότο του Λαϊκού Πανεπιστημίου «Τροφώνια Ακαδημία», και ευχόμαστε να είναι πολλοί εκείνοι που θα τα συμμεριστούν, ώστε η πόλη της Λιβαδειάς να κάνει χάρη στους πολίτες της ένα δυναμικό άλμα.
Μπορείτε να παρακολουθήσετε ελεύθερα τις δεκαπενθήμερες συναντήσεις της Τροφώνιας Ακαδημίας, να επικοινωνήσετε ηλεκτρονικά ή να την ακολουθήσετε στα σόσιαλ μίντια:
· https://trofoniosakadimia.blogspot.com/
· Facebook: Τροφώνια ακαδημία
· e-mail: laikopanep@gmail.com
· Messenger: Τροφώνια ακαδημία
. Youtube: τροφώνια ακαδημία
Φωτογραφίες από τις εκδηλώσεις και την Έκθεση
 | |||||||||
| Ο Δήμαρχος κ. Δ. Καραμάνης |
 |
| Ο Αντ/χης κ.Γ. Ντατσιώτης |
 |
| Τάκης Βαρελάς, ζωγράφος, ομιλητής στα εγκαίνια |
Η Διευθύντρια Α/θμιας Εκπ/σης ν. Βοιωτίας
κ. Π. Σιδερά - Χουλιάρα
Βίντεο της έκθεσης:
