ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Εισαγωγή.
Κεφ. 1 : Η
«γέννηση» της ιδέας.
Κεφ. 2 : Η
Γαλλική Εταιρεία.
Κεφ. 3 : Η
Αγγλική Εταιρεία.
Συμπεράσματα.
Βιβλιογραφία.
Εισαγωγή
Στην ενότητα
αυτή παρουσιάζεται ένα σύντομο ιστορικό της διαδικασίας αποξήρανσης της λίμνης
Κωπαϊδας. Από την «γέννηση» της ιδέας από τον Ιωάννη Κωλέττη αναφέρονται
χρονολογικά οι προσπάθειες της Γαλλικής Εταιρείας, αποτυχημένες τελικά, μέχρι
τις εργασίες της Αγγλικής Εταιρίας, η οποία τελείωσε το έργο και για αρκετά
χρόνια μετά είχε αναλάβει την διαχείρισή της. Όπως και σε πολλές άλλες
περιπτώσεις νεοσύστατων κρατών, κατά τη διάρκεια του 19ου και του 20ου
αιώνα, γίνεται ορατή η επιβολή συμβάσεων για έργα υποδομών, μετα-αποικιακού
χαρακτήρα, με πολλά οικονομικά οφέλη για τις αλλοδαπές εταιρείες που επένδυαν
κεφάλαια για υποδομές.
1.Η «γέννηση» της ιδέας
Με την απελευθέρωση και ανασύσταση του
Ελληνικού κράτους, το 1830, ένα από τα πιο σημαντικά προβλήματα ήταν η ανάπτυξη
της γεωργίας, καθώς και η παροχή γαιών στους αγωνιστές της Ελληνικής
Επανάστασης. Το ορεινό ανάγλυφο και η νησιωτικότητα που χαρακτήριζε το
νεοσύστατο ελληνικό κράτος, έκανε ορατή την έλλειψη ζωτικών πεδινών εκτάσεων. Η
λίμνη της Κωπαΐδας πλημμύριζε ολόκληρη την σημερινή πεδιάδα.Το 1833, ο Ιωάννης
Κωλέττης, πρέσβης της Ελλάδας στο Παρίσι, θέτει το θέμα της αποξήρανσης της
Κωπαΐδας και της απελευθέρωσης 250.000 στρεμμάτων,σε Γάλλους κεφαλαιούχους, σε
τραπεζίτες και στις μεγάλες Γαλλικές επιχειρήσεις.Αυτός ο Έλληνας
πολιτικός διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο κατά την Ελληνική
Επανάσταση του 1821.Υπήρξε ο ιδρυτής του Κόμματος της Φουστανέλας
ή Γαλλικού Κόμματος[1].Επίσης
ήταν ο εμπνευστής της «Μεγάλης Ιδέας», ένα όραμα το οποίο ήταν ο κινητήριος μοχλός
της επέκτασης του ελληνικού κράτους και τερματίστηκε ως εφιάλτης στη Μικρά Ασία
το 1923.Η Ελλάδα του 1830 ήταν μία φτωχή αγροτική χώρα με περιορισμένα πεδινά
εδάφη και η αποξήρανση της λίμνης θα ήταν σημαντική για την αγροτική παραγωγή
και την αύξηση του βιοτικού επιπέδου των κατοίκων της περιοχής.
Το 1834,ο βασιλιάς Όθωνας αναθέτει στον
πατριώτη του μηχανικό δόκτορα KarlFielder (ΚάρλΦίλντερ) να εξετάσει το θέμα της
Κωπαΐδας και ταυτόχρονα έστειλε τον Βαυαρό μηχανικό Μ. Ferhamer (Μ. Φερχάμερ)
να κάνει μελέτη για την αποξήρανσή της.Το υπόμνημα παραδόθηκε στο βασιλιά στις
24 Ιουνίου του 1834, χωρίς να δοθεί συνέχεια, πιθανόν λόγω της αντίθεσης του
Βαυαρού μηχανικού EduardLuft, ( στέλεχος με μεγάλη επιρροή στην αυλή του
Όθωνα).Κατά τη διάρκεια των ετών 1835 και 1836, ο Έλληνας
μηχανικός Παναγιώτης Παπαναούμ Γεωμέτρης Α΄ τάξης ασχολήθηκε σοβαρά με το θέμα
της Κωπαΐδας. Το υπόμνημα όμως που υπέβαλε προσέκρουσε και αυτό στην αντίθεση
του EduardLuft.Ο ΠαναγίωτηςΠαπαναούμ γεννήθηκε στην Καστοριά το 1810 και πέθανε
στη Λειψία το 1885.Σπούδασε οδοποιία, οχυρωματική και γεφυροποιία στη
στρατιωτική σχολή του Βερολίνοu[2].Επανέκαμψε στο ελεύθερο
τότε τμήμα της μετεπαναστατικής Ελλάδας, όπου παρέμενε για δώδεκα χρόνια
(1834-1846). Αρχικά στην Αθήνα και στην Ιτέα όπου σχεδίασε την νέα
πόλη και κατόπιν για δέκα ολόκληρα χρόνια στη Λιβαδειά.Συγκρούσθηκε με το
περιβάλλον του Όθωνα σχετικά με τον προϋπολογισμό της απαιτούμενης δαπάνης για
την αποξήρανση της λίμνης Κωπαϊδας. Την τοπογραφική καταγραφή της περιοχής
Κωπαΐδας ανέλαβε να διεκπεραιώσει ο βαυαρός γεωμέτρης D.A Gebhard (Γκέμπχαρντ)
το 1836. Την περίοδο αυτή λόγω της μεγάλης ξηρασίας τα νερά της λίμνης είχαν
σχεδόν στερέψει. Ο Gebhard κατέγραψε όλες τις καταβόθρες και σχεδίασε μια
μελέτη αποξήρανσης της λίμνης την οποία παρέδωσε στη γραμματεία των Εσωτερικών.
Ο προϋπολογισμός του έργου, σύμφωνα με τον βαυαρό γεωμέτρη, ανερχόταν στο ποσόν
του 1.664.000 δρχ. Το έργο δεν εκτελέστηκε λόγω υψηλού, για την εποχή, κόστους.
[1] Ιωάννης
Κωλέττης. Η πολιτική δράση του μετά την Επανάσταση, διαθέσιμο στο : https://www.sansimera.gr/biographies/1453/352.
[2]
Παπαναούμ Παναγιώτης διαθέσιμο στο : https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CF%8E%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%A0%CE%B1%CF%80%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%BF%CF%8D%CE%BC
Χάρτης
1 : Η έκταση της λίμνης Κωπαϊδας κατά τους χειμερινούς και θερινούς μήνες.
Αμέσως προχώρησαν σε περιορισμένης
έκτασης αποστραγγιστικά έργα με αυτεπιστασία, με επικεφαλής τον βαυαρό λοχαγό
μηχανικό EduardLuft (ΕντουάρντΛουφτ). Το σχέδιο αυτό στηρίχτηκε στη
χρησιμοποίηση των λειψάνων του αποστραγγιστικού έργου των αρχαίων Μινυών.
Προέβλεπε τον καθαρισμό των φυσικών διόδων προς τις καταβόθρες και απόφραξη των
στομίων τους, ώστε το νερό να φεύγει ακώλυτα προς τη θάλασσα του Ευβοϊκού.Οι
εργασίες τελείωσαν 15/10/1837. Τελικό κόστος 17.000 δραχμές, ποσόν ελάχιστο σε
σύγκριση με την πρόταση Gebhard. (1.664.000 δρχ)[1].Κατά
την διάρκεια των ετών 1844 – 1846λαμβάνει χώρα το σχέδιο Sauvage (Σωβάζ).Στις 6/8/1844 ο Κωλέττης
ηγούμενος του φιλογαλλικού κόμματος γίνεται ο 1ος κοινοβουλευτικός Πρωθυπουργός
της Ελλάδος. Γνωστός στους επιχειρηματικούς κύκλους της Γαλλίας από την θητεία
του ως πρεσβευτής, παρεμβαίνει προσωπικά και τους υπενθυμίζει το πρόβλημα της
αποξήρανσης της Κωπαΐδας. Ο Γάλλος Βαρόνος Eichthal (Εσταλ) μαζί με τον στενό
συνεργάτη του Τίρς, του ακμαίου τότε τραπεζιτικού οίκου Eichtal, πειθόμενοι από
τις εισηγήσεις του Κωλέττη αποφασίζουν να στείλουν τον έμπειρο στις αποξηράνσεις
μηχανικό Sauvage (Σωβάζ) να μελετήσει, σχεδιάσει και προϋπολογίσει το έργο.Ο
Sauvage φθάνει στην Ελλάδα το 1845 και επί 6 μήνες καταγράφει και μελετά όλες
τις πιθανές περιπτώσεις για την λύση του προβλήματος. Υπολογίζει ότι, ο όγκος
των υδάτων από όλα τα ποτάμια και τους χείμαρρους που εκβάλλουν στην Κωπαΐδα,
στις μεγαλύτερες πλημμύρες, ανέρχεται στα 600 εκατομμύρια κυβικά
μέτρα.Επιστρέφοντας στη Γαλλία και εκτιμώντας τις οικονομικές δυνατότητες της
εταιρείας συντάσσει την αναλυτική μελέτη και την υποβάλει στον οίκο Eichthal το
1846.Το σχέδιο Sauvage προέβλεπε την κατασκευή μιας περιμετρικής διώρυγας 50
χλμ. καθώς και μιας κεντρικής 20 χλμ που κατέληγαν στο κόλπο του Κεφαλαρίου,
(Νέο Κόκκινο) και από εκεί στον κόλπο της Λάρυμνας. Ο προϋπολογισμός του έργου
ανερχόταν στο ποσόν των 2.489.051 γαλλικών φράγκων.Είχε επίσης εξετάσει και
προϋπολογίσει και τη δυνατότητα διοχέτευσης των υδάτων στην Υλίκη και την
Παραλίμνη αλλά δεν την πρότεινε λόγω του πολύ υψηλού κόστους.Το 1846 ο οίκος
Eichtal καθώς και μια επιτροπή πολιτών από την Αθήνα ήρθαν σε επαφή με
ομογενείς που ζούσαν στην Ευρώπη, με σκοπό να ανελάμβαναν τη χρηματοδότηση του
έργου, χωρίς όμως κανένα αποτέλεσμα[2]. Ο οίκος Eichtal την εποχή
εκείνη αντιμετωπίζει μεγάλα οικονομικά προβλήματα και αδυνατεί να υλοποιήσει το
σχέδιο για την αποξήρανση της λίμνης. Το πολύτιμο υπόμνημα με τις προτάσεις
δωρίζεται από τον οίκο στην Ελληνική κυβέρνηση.Το 1852 πραγματοποιείται η
αποστολή του Δ. Παπαγεωργίου.Οι
έρευνες θα κρατήσουν τρία χρόνια. Καταγράφονται με κάθε λεπτομέρεια όλες οι
καταβόθρες της Κωπαΐδας, που αποτελούσαν και την φυσική δίοδο των νερών προς
την θάλασσα και γίνονται προτάσεις.Το έργο θα στηριζόταν στην λογική των έργων
των αρχαίων Μινυών. Η μεγάλη καταβόθρα θα ήταν ο αποδέκτης, και τα νερά θα
έβγαιναν στα Σκορπονέρια.Το έργο τελικά δεν γίνεται για οικονομικούς λόγους.Στη
συνέχεια το 1858 ακολούθησε μία πρόταση από Άγγλους επιχειρηματίες, το 1865
υπογράφηκε η Σύμβαση ΣαρραζίνΜομφεριέρ (SarraginMoferier), το 1866 ακολούθησε μία
αποτυχημένη πρωτοβουλία για ενεργοποίηση Ελλήνων του εξωτερικού και τέλος το
1876 ακολούθησε μία ακόμη πρωτοβουλία ενός Ομίλου Ελληνικών Τραπεζών.
2. Η Γαλλική Εταιρεία
To1879
– 1880,ο Γάλλος πολιτικός μηχανικός Μουλέ στηριζόμενος στις μελέτες που έκανε ο
μηχανικός δημοσίων έργων Ρεμπόλ έριξε πρώτος την ιδέα να μη στηριχθεί η
αποξήρανση της Κωπαΐδας στο σχέδιο Σωβάζ, δηλαδή την παροχέτευση των υδάτων
στις καταβόθρες αλλά στις δύο λίμνες Υλίκη και Παραλίμνη, οι οποίες θα
λειτουργούσαν και ως δεξαμενές-αποταμιευτήρες για την άρδευση των καλλιεργειών
κατά τους θερινούς μήνες.Στις 30 Μαΐου 1880 ο πρωθυπουργός Χαρ. Τρικούπης
υπογράφει σύμβαση με τον Ιωάννη Βούρο εκπρόσωπο Γαλλικής εταιρίας
υποστηριζόμενο από τον Στέφανο Σκουλούδη για την αποξήρανση και εκμετάλλευση
της λίμνης με τους ίδιους όρους που είχαν με τον Μονφερριέρ και με τις
αναγκαίες τροποποιήσεις στα σχέδια Σωβαζ[3].Ο
Στ. Σκουλούδης εμφανίζεται και υπογράφει σαν αντιπρόσωπος «της συσταθείσης εν
Παρισίοις ανωνύμου εταιρίας υπό την επωνυμία: «Γαλλική Εταιρία προς αποξήρανσιν
και καλλιέργειαν της Κωπαΐδας λίμνης». Οι αρχιμηχανικοί δημοσίων έργων της
Γαλλίας Ταρράτ(Tarrate) και Ποσσέ (Pochet) κατεβαίνουν στην Ελλάδα να
μελετήσουν την πρόταση Moule.Η μελέτη προέβλεπε ακόμη την κατασκευή διώρυγας
από την Υλίκη προς την Παραλίμνη καισήραγγα από Παραλίμνη προς την παραλία της
Ανθηδόνας στον Ευβοϊκό[4].Με
τον τρόπο αυτό θα λειτουργούσαν και τρεις Υδροηλεκτρικοί σταθμοί παραγωγής
ηλεκτρικής ενέργειας. Τα σχέδια εξετάζονται και εγκρίνονται από τους
επιθεωρητές δημοσίων έργων της Γαλλίας Πασκάλ και Λαρούς. Η Γαλλική εταιρία
έχει στη διάθεσή της 15 εκατομμύρια Γαλλικά φράγκα και με αρχιμηχανικό τον
Ποσσέ αρχίζουν οι εργασίες το 1882.Παρά τις αντίξοες συνθήκες και τις πολλές
δυσκολίες, ο Ποσσέ καταφέρνει να τελειώσει τα έργα για την οριστική αποξήρανση
της λίμνης το 1886.
[3] Δήμος
Ορχομενού, «Κωπαϊδα», διαθέσιμο στο :
https://orchomenos.gr/shmeia-endiaferontos/copais/.
[4]Γιάννου Δημήτριος, Καπελέρης Απόστολος, «Το Κωπαϊδικό Ζήτημα. Η Κωπαϊδα του χθες και
του σήμερα», (Πτυχιακή εργασία), σελ. 27-29, διαθέσιμο στο : http://repository.teiwest.gr/xmlui/handle/123456789/883
[5]Ο.π. σελ. 30-36.
[6]Idol David, «The Peaceful Conquest of Lake Copais : Modern Water Management and
Environment in Greece», σελ. 77-80, διαθέσιμοστο: https://www.researchgate.net/publication/324979807_The_Peaceful_Conquest_of_Lake_Kopais_Modern_Water_Management_and_Environment_in_Greece
Εικόνα 1 :
Μετοχή της Γαλλικής εταιρίας που ανέλαβε την αποξήρανση
Εικ.2:
Έργα αποξήρανσης Κωπαΐδας.
Το 1887 η Κωπαΐδα ξαναγίνεται λίμνη.Οι Γάλλοι
μηχανικοί Ταράτ και Ποσσέ είχαν κάνει το βασικό λάθος να μη λάβουν υπόψη τους
ότι ο πυθμένας της λίμνης αποτελείτο από σάπια φύκια και οργανική ουσία πάχους
4μ.Η πλούσια αυτή οργανική ουσία πήρε φωτιά μετά την αποξήρανση και καιγόταν σε
έκταση δεκάδων τετραγωνικών χιλιομέτρων χωρίς να μπορεί να σβηστεί για πολλά
χρόνια.Η επιφάνεια του εδάφους έπεσε περισσότερο από τρία μέτρα.Αποτέλεσμα η
διώρυγα να βρεθεί αιωρούμενη και άχρηστη για το έργο για το οποίο
κατασκευάστηκε.
Εικόνα
3 : Η σήραγγα της Καρδίτσας (Ακραιφνίου).
Εικόνα
4 : Γέφυρα στην κεντρική διώρυγα της Καρδίτσας
(1886).
Εικόνα
5 : Η κεντρική διώρυγα (1886).
Η
Γαλλική εταιρία μη μπορώντας να ανταπεξέλθει στα έξοδα ανακατασκευής του έργου,
αναγκάζεται να δανεισθεί από την διεθνή χρηματαγορά.Άγγλοι κεφαλαιούχοι και
μεγάλοι χρηματο-οικονομικοί οργανισμοί, με πολύ παλαιές διασυνδέσεις με την
Ελλάδα, δανείζουν την Γαλλική Εταιρεία.Παρόλα αυτά το 1887 η εταιρεία δεν
μπορεί να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της και αναγκάζεται να εκχωρήσει το
κτήμα στους Άγγλους δανειστές οι οποίοι ιδρύουν την Ανώνυμη Εταιρεία "Lake
Copais Co Ltd".
3. Η Αγγλική Εταιρεία
Επειδή η φωτιά εξακολουθούσε να καίει την
Κωπαϊδική γη, κατά την διάρκεια των ετών 1888 – 1891, οι Άγγλοι αναγκάστηκαν να
κάνουν πολλά πρόσθετα αποστραγγιστικά και αρδευτικά έργα, με διώρυγες, τάφρους
και φράγματα σε διάφορα σημεία.Το 1892 έγινε η ολοκλήρωση των έργων
αποστράγγισης της λίμνης.Το έργο δεν
στηρίχθηκε στον αρχικό σχεδιασμό να διοχετευτούν τα νερά προς Γλά και το
Κεφαλάρι που βρίσκονται οι μεγάλες καταβόθρες.Η κοίτη του Κηφισού άλλαξε
πορεία, έγινε μακρά τάφρος από την περιοχή του Ορχομενού προς νότο κατά μήκος
των δυτικών κρασπέδων της άλλοτε λίμνης μέχρι της Αλιάρτου, ανατολικά του όρους
της Σφίγγας. Από την Αλίαρτο η κοίτη αυτή στρέφεται προς τα βορειοανατολικά και
καταλήγει με τούνελ στην σημερινή λίμνη Υλίκη.
Στη νέα κοίτη του
Κηφισού χύνονται όλα τα ποτάμια που έρχονταν στη λίμνη από τα δυτικά (όπως η Έρκυνα
της Λιβαδειάς και άλλα μικρότερα ποτάμια της περιοχής).Ο
Μέλας που πηγάζει όπως αναφέραμε από το Ορχομενό ακολουθεί στο μεγαλύτερο
τμήμα, τη διαδρομή της τάφρου που είχαν χαράξει οι Μινύες και 3 χιλιόμετρα
περίπου πριν το Κάστρο, αντί να ακολουθήσει την πορεία προς το Γλά και την
μεγάλη καταβόθρα, (όπως ήταν ο αρχικός σχεδιασμός) στρέφεται νοτιοανατολικά και
συναντά λίγο πριν την διασταύρωση Ακραιφνίου, την κεντρική διώρυγα όπου εκβάλει
ο Κηφισός και άλλα δύο ποτάμια που έχουν ανοιχθεί ανάμεσα στον Κηφισό και τον
Μέλανα. Η κεντρική διώρυγα καταλήγει στην σήραγγα (τούνελ) Καρδίτσας και από
εκεί στην Υλίκη[1].Στα
τέσσερα ποτάμια που διασχίζουν την Κωπαΐδα, δεξιά και αριστερά της κοίτης τους,
κατασκευάστηκαν αναχώματα και πάνω σ΄ αυτά έγιναν δρόμοι για να γίνουν οι
κύριες αρτηρίες του αρδευτικού συστήματος.Έτσι με γεμάτα τα ποτάμια η στάθμη
του νερού ήταν πάνω από την επιφάνεια των χωραφιών και το νερό μπορούσε να
διοχετευτεί για πότισμα με φυσική ροή σε μεγάλο τμήμα του κάμπου. Καθ΄ όλο το
μήκος των ποταμών, από την μία πλευρά τους, δίπλα στα αναχώματα φυτεύτηκαν
δενδροστοιχίες με λεύκες και κάθε ένα χιλιόμετρο κι΄ από τις δύο πλευρές τους,
ανοίχτηκαν κανάλια (σούδες) κάθετα με τα ποτάμια που επικοινωνούσαν μ΄ αυτά με
φράγματα.
[7]Γιάννου Δημήτριος, Καπελέρης Απόστολος, «Το Κωπαϊδικό Ζήτημα. Η Κωπαϊδα του χθες και
του σήμερα», (Πτυχιακή εργασία), σελ. 37-40, διαθέσιμο στο : http://repository.teiwest.gr/xmlui/handle/123456789/883
Εικόνα 6 : Κωπαϊδα.
Πηγή : ΑρχείοΑντ. Μαζαράκη
Εικόνα 7 : Κωπαϊδα
Επίσης με τον ίδιο τρόπο δίπλα από τα
κανάλια έγιναν αναχώματα, πάνω σ΄ αυτά δρόμοι και κάθε χιλιόμετρο κάθετα μ΄
αυτά έγιναν άλλα κανάλια.Έτσι όλος ο κάμπος ή τουλάχιστον το μεγαλύτερο μέρος
του χωρίστηκε σε τετραγωνικά χιλιόμετρα. Κάθε δε τετραγωνικό χιλιόμετρο
χωρίστηκε με άλλες σούδες σε τέσσερα τμήματα των 250 στρεμμάτων. Στις γωνίες
των τετραγωνικών χιλιομέτρων σε μία τριγωνική έκταση με κάθετες πλευρές περίπου
100-120 μ. φυτεύτηκαν ακακίες ή λεύκες. Τα περίφημα τρίγωνα της Κωπαΐδας. Σε
όλες τις διακλαδώσεις μεταξύ ποταμών-καναλιών και καναλιών με άλλα κανάλια αλλά
και ενδιάμεσα, έγιναν γέφυρες και φράγματα. Με τις κατάλληλες παρεμβάσεις
κλείνοντας ή ανοίγοντας τα φράγματα το νερό μπορούσε να οδηγηθεί στο επιθυμητό
σημείο για πότισμα. Η συνολική έκταση που κατελάμβαναν τα έργα αυτά (ποτάμια,
σούδες, δρόμοι, τρίγωνα κ.λπ.) έφθανε τα 16.700 στρέμματα. Το κτήμα διέθετε
οδικό δίκτυο 600 χιλιομέτρων και εκατοντάδες μεγάλες και μικρές γέφυρες και
φράγματα.
Εικόνα
8 : Φράγμα στην Κωπαϊδα.
Εικόνα
9 : Το παλιό υδροηλεκτρικό εργοστάσιο της Αγγλικής εταιρείας.
Εικόνα
10 : Φυλάκιο κοντά στον Γλα.
Εικόνα
11 : Μετοχή της Αγγλικής εταιρείας.
Ένας από τους συντελεστές της μεγάλης προσπάθειας για
την αξιοποίηση και την σωστή διαχείριση του κάμπου, ήταν ο Άγγλος διευθυντής
Χάουαρντ Μακ Ελντέρ (από το 1908 έως 1952, με εξαίρεση τα χρόνια της Γερμανικής
κατοχής).
Εικόνα 12 : O Χάουαρντ Μακ Ελντέρ.
Από το 1892 έως το 1931 υπήρχε μία συνεχής συντήρηση
των αποστραγγιστικών και αρδευτικών
καναλιών.Η εταιρεία για να μεγιστοποιήσει την απόδοση των εδαφών και να κάνει
σωστή διαχείριση των υδάτινων πόρων καθιέρωσε ένα «κυλιόμενο» πρόγραμμα
καλλιέργειας. Αυτό σήμαινε ότι κάθε καλλιεργητής ήταν υποχρεωμένος να
καλλιεργήσει το προϊόν το οποίο προβλεπόταν από το ετήσιο πρόγραμμα
καλλιέργειας της εταιρείας.
Συμπεράσματα.
Από
τα παραπάνω αντιλαμβανόμαστε ότι ή σύλληψη της ιδέας για την αποξήρανση της
λίμνης Κωπαϊδας ήταν σωστή, λόγω των επιτακτικών θεμάτων της οικονομικής
επιβίωσης τόσο των κατοίκων της περιοχής όσο και του νεοσύστατου ελληνικού
κράτους. Είναι γνωστό ότι για μία πορεία βιώσιμης ανάπτυξης, μία σοβαρή
γεωργική παραγωγή λειτουργεί ως βασικός παράγοντας και για την ανάπτυξη και του
εμπορίου αλλά και της βιομηχανικής παραγωγής. Βέβαια οι συμβάσεις αποικιακού
τύπου ήταν αναπόφευκτες με συνέπεια την εξάρτηση από ξένες δυνάμεις. Η αποτυχία
της Γαλλικής εταιρείας χρησιμοποιήθηκε από τους Άγγλους για ναπροωθήσουν την
ανωτερότητα τους στον τεχνικό τομέα. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να θυμηθούμε ότι
Γάλλοι μηχανικοί ήταν αυτοί που κατασκεύασαν τη διώρυγα του Σουέζ. Βέβαια, θα
πρέπει να αναφέρουμε επίσης, ότι επειδή τα εδάφη στην Κεντρική Ευρώπη είναι
πλούσια σε οργανική ουσία, οι Γάλλοι μηχανικοί θα έπρεπε να είχαν υπολογίσει
αυτή την παράμετρο. Τέλος, η Αγγλική εταιρεία κατάφερε να ολοκληρώσει το έργο,
αφού με την καύση της οργανικής ουσίας είχε σταθεροποιηθεί η υψομετρική διαφορά
του εδάφους. Οι Άγγλοι ήταν φυσικά ευχαριστημένοι μιας και κατάφεραν να
εντάξουν μία μεγάλη εύφορη περιοχή στο εκτεταμένο αυτοκρατορικό εμπορικό και
παραγωγικό δίκτυο.
Βιβλιογραφία.
Γιάννου
Δημήτριος, Καπελέρης Απόστολος, «Το
Κωπαϊδικό Ζήτημα. Η Κωπαϊδα του χθες και του σήμερα», (Πτυχιακή εργασία),
διαθέσιμο στο : http://repository.teiwest.gr/xmlui/handle/123456789/883
Δήμος
Ορχομενού, «Κωπαϊδα», διαθέσιμο στο :
https://orchomenos.gr/shmeia-endiaferontos/copais/.
Κωλέττης
Ιωάννης. Η πολιτική δράση του μετά την Επανάσταση, διαθέσιμο στο : https://www.sansimera.gr/biographies/1453/352.
Παπαναούμ
Παναγιώτης διαθέσιμο στο : https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CF%8E%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%A0%CE%B1%CF%80%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%BF%CF%8D%CE%BC
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου